Άρθρο του Πρύτανη του Παν. Δυτικής Μακεδονίας Θεόδωρου Θεοδουλίδη
Μετά από μία χρονιά έντονων δοκιμασιών για την ανώτατη εκπαίδευση τόσο λόγω του COVID-19 όσο και εξαιτίας των μεταβολών που έχουν επιφέρει τα νομοσχέδια του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) ατενίζει με δυναμισμό και αισιοδοξία το μέλλον του.
Αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα στο οποίο αναδεικνύεται η σημασία του τριγώνου της γνώσης (εκπαίδευση, έρευνα αιχμής, καινοτομία), το Σχέδιο και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ & ΕΠΔΑΜ) για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας προτάσσουν το Πανεπιστήμιό μας ως στρατηγικό εταίρο για τον εκσυγχρονισμό και την αναδιάρθρωση του παραγωγικού συστήματος της Δυτικής Μακεδονίας, με στροφή στην έρευνα και την καινοτομία. Η περιοχή μας, μία από τις πρώτες στην Ευρώπη που ακολουθεί τον οδικό χάρτη της «Πράσινης Συμφωνίας», μεταβάλλει την τοπική οικονομική δραστηριότητα σε μία οικονομία με μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τις επιπτώσεις της οποίας βιώσαμε στη χώρα μας με τις καταστροφικές πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού. Η επιτυχής έκβαση του εγχειρήματος του ενεργειακού και οικονομικού μετασχηματισμού είναι εθνικής σπουδαιότητας. Για τον λόγο αυτό έχουν προβλεφθεί μία σειρά έργων και δράσεων οι οποίες αναδεικνύουν το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ως έναν από τους κύριους πρωταγωνιστές.
Εμβληματική δράση του ΣΔΑΜ αποτελεί η «Ανάπτυξη εξειδικευμένης Ζώνης Καινοτομίας στη Δυτική Μακεδονία για Καθαρή Ενέργεια και Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες», για την οποία εκπονείται μελέτη σκοπιμότητας. Η Ζώνη Καινοτομίας θα υλοποιηθεί σε σύμπραξη του Πανεπιστημίου με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και θα λειτουργήσει ως φορέας ομπρέλα για την ανάπτυξη υποδομών και δράσεων που προωθούν την καινοτόμο επιχειρηματικότητα. Ήδη προωθείται η ωρίμανση του 1ου θύλακα ο οποίος θα αποτελέσει χώρο συνεργασίας και διασύνδεσης των ερευνητικών φορέων της Δυτικής Μακεδονίας (Πανεπιστήμιο και ΕΚΕΤΑ) με ερευνητικές ομάδες μεγάλων επιχειρήσεων για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών. Παράλληλα, θα λειτουργεί ως θερμοκοιτίδα νεοφυών επιχειρήσεων για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στο Πανεπιστήμιο. Ήδη στο ΠΔΜ έχει δημιουργηθεί τεχνοβλαστός (spin-off) για την εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων εφαρμοσμένης έρευνας και έχουν συσταθεί δύο Κέντρα Ικανοτήτων, μεταξύ των πρώτων στη χώρα, για τη μεταφορά τεχνολογίας και επιστημονικής γνώσης στις επιχειρήσεις. Ως 2ος θύλακας της Ζώνης Καινοτομίας πρόκειται να δημιουργηθεί ο «Κόμβος Καινοτομίας για το Η2 και την Αποθήκευση Ενέργειας στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας», έργο εξέχουσας σημασίας των Εδαφικών Σχεδίων του ΣΔΑΜ για τις πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες.
Στην κατεύθυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της περιφέρειας, προωθείται η δημιουργία του Πράσινου Κέντρου Δεδομένων και Υπερυπολογιστή Δυτικής Μακεδονίας ΕΔΥΤΕ. Το έργο αυτό του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας, θα αποτελέσει μέρος της υπολογιστικής υποδομής του (R&E Cloud) για την κάλυψη των υπολογιστικών αναγκών της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας καθώς και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Παράλληλα, θα υποστηρίξει την απασχόληση του τοπικού επιστημονικού δυναμικού σε τεχνολογίες ΤΠΕ μέσω επανειδίκευσης και αξιοποίησης αποφοίτων του Πανεπιστημίου.
H δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για την απορρόφηση του επηρεαζόμενου ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί βασική μέριμνα του ΣΔΑΜ. Με τη σταδιακή ολοκλήρωση της κατασκευής καθώς και στη φάση της λειτουργίας των νέων επιχειρήσεων, προβλέπεται να μετασχηματιστεί η ζήτηση των επαγγελματικών δεξιοτήτων και να αυξηθούν οι ανάγκες σε εξειδικευμένο προσωπικό. Είναι προφανές ότι η ύπαρξη ανθρώπινου δυναμικού καταρτισμένου στις νέες απαιτούμενες δεξιότητες, αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιτυχία της δίκαιης μετάβασης. Σε συνεργασία με άλλους φορείς, το Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) του ΠΔΜ πρόκειται να συμμετάσχει στο κρίσιμο έργο της επανακατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού (Re-skilling) και της αναβάθμισης των δεξιοτήτων του (Up-skilling). Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΚΕΔΙΒΙΜ του Πανεπιστημίου μας πιστοποιήθηκε πρόσφατα κατά ISO 21001:2018 που αφορά στο Σχεδιασμό, Οργάνωση, Ανάπτυξη και Εκτέλεση Προγραμμάτων Επιμόρφωσης, Κατάρτισης και εν γένει Δια Βίου Μάθησης.
Πέρα όμως από τα εμβληματικά έργα, το Πανεπιστήμιό μας υλοποιεί ένα σπουδαίο κτηριολογικό πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων στις πόλεις που εδρεύει. Ενδεικτικά, προβλέπεται η εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος παραγωγής θερμικής ενέργειας από βιομάζα για τη διανομή θερμότητας με δίκτυο τηλεθέρμανσης στα κτήριά μας στην πόλη της Κοζάνης, καθώς και η ηλεκτροκίνηση εντός της πανεπιστημιούπολης. Έργα που εξασφαλίζουν την ενεργειακή αυτονομία και μετατρέπουν το Ίδρυμα σε «Πράσινο Πανεπιστήμιο».
Η προ ημερών ένταξη του έργου «Δημιουργία Εκπαιδευτικού Αστρονομικού Πάρκου ΟΡΛΙΑΚΑ (ΕΑΠΟ) στο Νομό Γρεβενών από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας-Α Φάση» στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Δυτική Μακεδονία 2014-2020», αποτελεί έργο ύψιστης σημασίας για την περιφέρειά μας και ιδιαίτερα για την περιοχή των Γρεβενών. Το ΕΑΠΟ θα εξυπηρετεί τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες του ΠΔΜ καθώς και άλλων Πανεπιστημίων, θα υποδέχεται μαθητές της δευτεροβάθμιας και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα είναι ανοιχτό στους ερασιτέχνες αστρονόμους και θα λειτουργεί παράλληλα ως δομή επιστημονικού θεματικού τουρισμού.
Επιπροσθέτως, ο προγραμματισμός του ΠΔΜ σε υποδομές περιλαμβάνει έργα φοιτητικής μέριμνας για την κατασκευή φοιτητικών εστιών μέσω της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Δημιουργούμε ένα κοινωνικά ευαίσθητο πανεπιστήμιο, με ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά που δίνουν έμφαση στις φιλικές υποδομές προς ΑΜΕΑ και σημασία στη μέριμνα για την ψυχική και σωματική υγεία των φοιτητών μας. Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων υποστηρίζει με αποφάσεις του το ΠΔΜ όπως και άλλα περιφερειακά Πανεπιστήμια, παρέχοντας κίνητρα για την επιλογή τους από τους μελλοντικούς φοιτητές/τριες. Έχει ήδη νομοθετηθεί η αύξηση του ανώτατου ποσού για τη χορήγηση στεγαστικού επιδόματος κατ’ εξαίρεση στους/στις νεοεισαχθέντες/είσες φοιτητές/τριες των Πανεπιστημίων Δυτικής Μακεδονίας, Θράκης και Αιγαίου, ενώ επίσης αναμένεται η χρηματοδότηση για την εκμίσθωση κλινών για στέγαση των φοιτητών στις πόλεις που εδρεύει το Ίδρυμα.
Με οδηγό λοιπόν το όραμα και τον Στρατηγικό Σχεδιασμό και μετατρέποντας τις προκλήσεις σε ευκαιρίες, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας συγκεντρώνει εκείνα τα χαρακτηριστικά που του επιτρέπουν να αναπτυχθεί δυναμικά σε ένα σύγχρονο, εξωστρεφές και ανταγωνιστικό Πανεπιστήμιο που θα αποτελεί αναφορά για την περιοχή των Βαλκανίων.
